Met zijn mond? Nou ja, met zijn mond, zijn lippen, z’n tanden, z’n tong, z’n neus... Wie zal zeggen wat daar verder nog bij komt kijken, dat fluiten? Uiteindelijk het hele lichaam, natuurlijk.

In elk geval heeft het woordenboek, met zijn gebruikelijke afgemetenheid, maar een heel kleine plaats over voor de hier bedoelde activiteit van de heer Kortom. Want wat heet iemand die fluit te doen? ‘Door de vooruitgestulpte geronde lippen een luchtstroom uitblazen en daardoor een scherpe, soms welluidende klank voortbrengen.’

‘Soms welluidend’: schuilt daarin niet een klein begin van erkenning? Misschien mogen wij de heer Kortom hier — voor alle duidelijkheid, maar vooral ook ter onderscheiding van degenen die weliswaar dezelfde bewegingen maken, doch slechts onwelluidende klanken voortbrengen — dus wel een mondfluitist noemen.

Maar nog altijd: mondfluitist in hoogst bescheiden mate. Zijn mondfluiten zou niet makkelijk zelfs maar een klein gespreksonderwerp kunnen worden. Daarvoor is zijn fluitkunst zowel te fragmentarisch als te fragiel. Meneer Kortom is een verlegen fluiter. Hij fluit wanneer het lot hem boven op een golf heeft doen belanden. Als hij een klein eindje mee mag glijden in een beweging die vanzelf al haar eigen elegantie bezat.

Met zijn fluiten zit het namelijk zo.

In zekere zin komt het tot stand zonder enige opzet. Nooit is meneer Kortom van tevoren van plan om dit of dat te gaan fluiten. Hij is niet uit op fluiten. Dat zou hij ook helemaal niet kunnen. Want zijn fluiten is alleen maar een bijproduct van zijn eigen bewondering. Hij doet het fluiten op, om zo te zeggen, door te luisteren. Terwijl hij luistert, en opnieuw luistert, en nog een keer luistert naar de stem van een zingende medemens.

De rest is puur toeval. Of en hoe een flard van een lied of een aria — helaas zelden meer dan een flard! — zich nog eens een weg naar buiten zal weten te banen uit de enorme maar ook nogal onbestemde opslagruimte in het hoofd van de muzikaal niet bijster ontwikkelde meneer Kortom, het zal altijd een open vraag blijven. Of laten we zeggen een verrassing.

Want op de een of andere manier staat een in de loop van jaren opgebouwd allegaartje van stukjes van melodieën en van geheel zelfstandig geworden betekenisvolle flarden, afkomstig uit god mag weten welke opera’s en cantates, toch wel zo’n beetje ter beschikking van meneer Kortom. En zo kan het dus gebeuren dat hij, bij voorbeeld te voet onderweg naar het postkantoor, plotseling een volmaakt fluiten ten beste geeft — dat hij een lied fluit dat al tien jaar in hem zweeg. Of voor het eerst, misschien nog aarzelend, een lied dat hij nog nooit gefloten heeft. Onaantastbaar nadert Kortom het postkantoor, Apollo gelijk, brief in de hand.